شرح بیماری
اصطلاح یبوست زمانی بکار میرود که مدفوع بحدی سفت باشد که نتواند براحتی از روده خارج شود. برخی از والدین فکر میکنند که شکم کودکشان باید هر روز کار کند، در صورتی که این تفکر چندان صحیح نیست! تعداد دفعات دفع به اندازه سهولت تخلیه آن اهمیت ندارد. بعبارت دیگر، در صورتی که فرزند شما براحتی، مدفوعی نسبتا نرم را تخلیه میکند، دچار یبوست نیست حتی اگر این دفع ، هر چند روز یکبار اتفاق افتد. امکان دارد یک نوزاد سالم از روزی 4 بار تا یکبار در روز مدفوع کند. نوزادانی که از شیر مادر تغذیه میکنند ممکن است یکبار به ازای هر نوبت شیر، دفع داشته باشند. با افزایش سن معمولا تعداد دفعات دفع، کاهش مییابد ولی به حجم آن اضافه میشود. در حالت طبیعی یک کودک سه چهار ساله بین سه تا چهار بار در روز تا سه بار در هفته اجابت مزاج خواهد داشت!
تبدیل شیر مادر به شیرهای خشک به هر دلیل، میتواند عادات رودهای نوزادان ( خصوصا طی دو سه هفته ابتدای تولد ) را تغییر دهد. در برخی از این موارد ( به صلاحدید پزشک ) افزودن آب بیشتر به شیر خشک میتواند جلوی یبوست را بگیرد. نکتهای که ذکر آن خالی از لطف نیست اینکه باید به عادات اطفال توجه داشته باشیم، برای مثال برخی از نوزادان در زمان اجابت مزاج به خود فشار میآورند، تا حدی که صورتشان سرخ میشود، اما اگر مدفوع سفتی نداشته باشند، آنها را مبتلا به یبوست در نظر نمیگیریم. در این موارد اگر مشکلات دیگری وجود نداشته باشد، نیاز به اقدام خاصی نخواهد بود. اغلب اطفال در دورهای دچار یبوست میشوند. ولی معمولا این دورهها کوتاه مدت بوده و درمانهای ساده و معمولی کفایت میکنند.
علل یبوست
تغییر در عادات غذائی ، مثلا تبدیل رژیم به سمت غذاهای افراد بالغ، مصرف مقادیر قابل توجه از شیر گاو خصوصا در اطفال زیر 2 سال، همچنین عدم مصرف مقادیر کافی مایعات ، خصوصا آب در طول فعالیتهای فیزیکی یا در مناطقی که هوای گرم است، و نیز بیتوجهی به نیاز بدن به اجابت مزاج مثلا در اثر بازیگوشی مفرط کودک و تنبلی ترریجی رودهها ، تغییر محل زندگی یا مسافرت ، ترس از محیط توالت به هر دلیل مثلا وجود سوسک یا ... ، بهم خوردن نظم طبیعی و روزمره زندگی ، شروع تحصیل ، مصرف بسیاری از داروها ، و ... .
یبوست میتواند باعث دردهای قولنجی (کرامپی) ناشی از عبور سخت مدفوع، باد کردن شکم ، و حتی تهوع شود، همچنین وجود رگههائی از خون روشن در اثر ایجاد شقاق مقعدی (فیسور آنال) نیز از دیگر علائم یبوست بشمار میروند، که اغلب با درمان مناسب، برطرف خواهند شد.
یبوست مزمن
در برخی موارد، به دلایلی که بسیاری از آنها هنوز ناشناختهاند
، یبوست کودک برطرف نشده و بگونهای میشود که محتاج درمان خواهد بود، این حالت را
یبوست مزمن مینامند. مشخص ترین علامت این حالت دفع مشکل و دردناک مدفوع است. معمولا
با عبور مدفوع این درد برطرف میشود، تا بار دیگر که مجددا نیاز به دفع باشد که
این سیکل تکرار خواهد شد. شدت این دردها میتواند به حدی باشد که کودک را از انجام
اجابت مزاج تا مدتها منصرف کند! (تشدید مشکل).
وجود شقاقی در اطراف مقعد (فیسور) که
باعث دردناکی حرکات رودهای میشود و طفل را از انجام اجابت مزاج بر حذر میدارد،
این مسئله نسبتا شایع بوده و بمرور زمان با تشدید یبوست شدیدتر هم میشود.
ناخوشیهای خفیف و گذرا با اختلال تغذیهای، تب، و کاهش یا ازبین رفتن فعالیتهای
فیزیکی که عادات طبیعی روده را بر هم میزنند، مشکلات روحی و خلقی یا یادگیری که
توالت کردن را با اشکال مواجه میکنند، دعوا کردن کودک بخاطر اجابت مزاج و ... نیز
از جمله علل یبوست مزمن هستند.
تغییر محیط، برای مثال رفتن به مدرسه و ترس از توالت آنجا، یا ناتوانی در تمیز کردن خود، نداشتن فرصت کافی برای اجابت مزاج، نیز از جمله علل این مشکل بشمار میروند. مقعد در حقیقت ساختمانی عضلانی دارد و بمرور زمان و در اثر تجمع مواد دفعی، کشیدگی پیدا کرده و حالت تنبلی بخود میگیرد به همین دلیل درمان یبوست مزمن معمولا به چند ماه وقت زمان نیاز دارد و در این مدت باید علل ایجاد کننده آن را شناسائی و برطرف کرد به همین دلیل از نگرفتن پاسخ مناسب در این مدت ناامید نشوید و درمان مناسب را به همراه اصلاح مشکلات زمینهای و علل تشدید کننده یبوست را ادامه دهید. بندرت یبوست مزمن در اثر مشکلات مهمی از قبیل : فیبروز کیستیک، بیماری هیرشپرونگ، مسمومیت با سرب، پرکاری غدد پاراتیروئید، کم کاری غده تیروئید و آسیبهای نخاعی پدید میآید. تشخیص و درمان این موارد نیاز به متخصصین مربوطه دارد.
درمانهای یبوست در منزل
از نوشیدن مقدار کافی مایعات خصوصا آب، در کودکتان مطمئن شوید، در صورتی که تغذیه کودکتان را از شیر مادر به شیرهای مصنوعی تغییر دادهاید، با نظر پزشکتان مقدار آب آن را افزایش دهید. در کودکان بالای 6 ماه آب میوههایی مثل آب سیب و گلابی برای برطرف کردن یبوست استفاده کرد، میتوانید با مقادیر کم شروع کنید و بمرور میزان آن را افزایش دهید. در صورتی که آب میوهها برای برطرف کرن یبوست مؤثر نبودند، از رژیمهای غذائی پر فیبر، دو بار در روز استفاده کنید. از غذاهای پر فیبر اطفال میتوان به انواع لوبیاها، نخود سبز، زردآلو، آلو و اسفناج اشاره کرد.
ماساژ ملایم شکم کودک، میتواند از تا حدی مشکل او را برطرف کند، همچنین خواباندن او به پشت و خمیده نمودن پاهایش بسمت شکم، به همراه چرخش ملایم در جهت عقربههای ساعت نیز روش نسبتا مؤثری در برطرف کردن این مشکل میباشد. در کودکان بالای 6 ماه که از این روش نتیجه نگرفته باشند میتوان (زیر نظر پزشک) از شیافهای گلیسرین برای نرم کردن مدفوع استفاده کرد. استفاده از این شیافها تنها برای یک تا دو بار مجاز است. در صورتی که پاسخ مناسبی از این کار حاصل نشد، حتما با پزشک خود مشورت نمائید. استفاده از روشهای تنقیه یا مصرف شل کنندههای مدفوع بدون تجویز پزشک، توصیه نمیشود.
نکات بسیار مهم
در کودکان زیر 3 ماه اگر یبوست بیشتر از 24 ساعت بطول انجامید و در کودکان 3 ماهه تا 11 ساله اگر یک هفته درمان در منزل مفید واقع نشد، همچنین در موارد مزمن اگر بمرور بر شدت بیماری افزوده شود، یا مشکلات جدیدی در حال پیدایش است، درد مقعدی یا دردهای شکمی بوجود آیند، یا نسبت به قبل افزایش یابند، تب به تابلوی بیماری افزوده شود، خون در مدفوع دیده شود، مقدار آن نسبت به قبل بیشتر شود، یا بیشتر از یک هفته ادامه یابد، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
یائسگی (Menopause) یکی از دورههای طبیعی
زندگی اغلب زنان است که در آن قاعدگی برای همیشه متوقف میگردد و آنان دیگر قادر
به بچه دار شدن نخواهند بود. یائسگی معمولاً در حدود سن ۴۵ تا ۵۵ سالگی آغاز میشود. در این
زمان تخمدانها به میزان کمتری هورمونهای زنانه، به خصوص استروژن را ترشح کرده و
سبب بروز علائم یائسگی میشوند. درابتدا عادت ماهیانه نامرتب شده و سپس به طور
کامل قطع میشود. زنانی که به مدت یک سال عادت ماهیانه نداشته باشند یائسه محسوب میشوند.
یائسگی با یک سری تغییرات جسمی و روحی همراه است. برخی از علائمی که با یائسگی به
وجود میآیند مانند گرگرفتگی، تپش قلب، تعریق، اضطراب و بی خوابی در ابتدای یائسگی
شدت بیشتری داشته، ولی با گذشت زمان بهبود مییابد. بعد از یائسگی خطر ابتلا به
مشکلاتی از قبیل پوکی استخوان، بیماریهای قلبی وعروقی، بیاختیاری ادرار، کم شدن
ترشحات زنانه و افسردگی افزایش مییابد
.
علایم و نشانهها
زنان در یائسگی اضافه وزن پیدا میکنند و بدنشان گر میگیرد، از دیگر نشانههای یائسگی میتوان موارد زیر را نام برد
گر گرفتگی
در ابتدای
دوران یائسگی بروز گرگرفتگی بسیار متداول است. در این هنگام با افزایش میزان جریان
خون در مناطقی از بدن مانند سر و گردن حالت گرگرفتگی ایجاد میشود که حدود ۳۰ ثانیه
تا ۵ دقیقه ادامه خواهد یافت. استرس و فشارهای روحی میتوانند سبب تشدید
این مسئله گردند. علت اصلی بروز این مشکلات کاهش میزان هورمون زنانه (استروژن)
در بدن میباشد. دفعات گرگرفتگی از هر زنی تا زن دیگر متفاوت است. برخی از گیاهان
مانند سویا و همچنین مکمل های حاوی عصاره سویا دارای ترکیباتی
نظیر استروژن بوده و میتوانند از بروز چنین عوارضی بکاهند
.
اختلالات خواب و تعریق شبانه
در هنگامی
که گرگرفتگی و تعریق شبانه پدید میآید خواب شبانه مختل شده و سبب بیدار شدن فرد
از خواب میگردد. به هم خوردن میزان طبیعی خواب باعث میشود فرد در طی روز بعد
احساس ضعف و خستگی نماید
.
پوکی استخوان
یکی از
مهمترین مشکلات دوران یائسگی پوکی استخوان است. از عوامل مهم در ایجاد پوکی
استخوان، کاهش میزان هورمون استروژن بعد از یائسگی بوده که سبب کاهش جذب کلسیم میشود
.
مشکلات روحی
بسیاری از
خانمها با فرارسیدن به دوران یائسگی، نگران پیری میشوند. استفاده از یک رژیم غذایی
سالم و متعادل، پرهیز از مصرف سیگار و الکل، دوری از شرایط پراسترس، شرکت در فعالیتهای
اجتماعی، معاشرت با دوستان و مهمتر از همه ورزش روزانه (به ویژه ورزشهایی چون پیادهروی،
شنا و ...) به حفظ روحیهای شاداب کمک میکند
.
روابط زناشویی
پس از یائسگی،
تمایلات جنسی مقداری کاهش پیدا میکنند. از طرفی به دلیل کاهش ترشحات زنانه، خشکی
واژن پدید میآید و گاهی سبب ایجاد درد و ناراحتی به هنگام نزدیکی میشود و این
موضوع میتواند بر روابط زناشویی تأثیر بگذارد
.
بیماریهای قلبی عروقی
استروژن
با کاهش کلسترول تام و کلسترول بد یا LDL و افزایش کلسترول خوب یا HDL در سلامت
قلب نقش دارد. زمانی که سطح استروژن در طی یائسگی کاهش مییابد ممکن است سطح
کلسترول تام بالا رفته و احتمال خطر بیماری قلبی، سکته و سایر بیماریهای قلب و
عروق افزایش یابند. برای کاهش این خطر موارد زیر توصیه میشود: خودداری از استعمال
دخانیات مانند سیگار و قلیان، ورزش منظم، کاهش مصرف چربی و نمک و افزایش مصرف میوه
و سبزی و غذاهای حاوی فیبر )مانند نانهای سبوس دار
(
بیاختیاری ادرار
ممکن است
با از دست رفتن کشش پذیری پیشابراه و واژن فرد دچار بیاختیاری ادرار شود. بیاختیاری
ادرار ممکن است همراه با نیاز به سریعتر رفتن به دستشویی باشد و یا اینکه بهنگام
سرفه، خنده و یا بلند کردن اجسام ایجاد شود
.
تغییرات ظاهری
بعد از یائسگی
چربی تجمع یافته در ران و لگن به بالاتر از کمر و شکم منتقل میشود، ممکن است
فقدان احساس پری سینهها، نازکی موها و چین و چروک پوست ایجاد شود. سطح استروژن
کاهش مییابد ولی بدن به تولید مقادیر کم هورمون مردانه تستوسترون ادامه میدهد در
نتیجه ممکن است موی ضخیم روی چانه، لب فوقانی، سینه و شکم رشد کند
.
مدیریت دوران یائسگی
رایج ترین مصرف دارویی در دوران یائسگی هورمون درمانی است که امروزه معمولاً شامل ترکیبی از هورمون استروژن و پروژسترون میباشد. این روش درمانی میتواند در کاهش میزان گرگرفتگی، تعریق شبانه و پوکی استخوان مؤثر باشد، ولی در برخی از موارد خطر ابتلا به تومورهای سرطانی را افزایش میدهد؛ بنابراین مصرف این داروها حتماً بایستی تحت نظر پزشک و با انجام آزمایشهای دورهای صورت بگیرد. داروهای دیگری مانند ویتاگنوس و ... نیز کاربرد دارند.
انجام
آزمایشهای دورهای شامل سونوگرافی – ماموگرافی ... تحت نظر پزشک اصلاح شیوهٔ زندگی
ورزش، کنترل وزن، شرکت در فعالیتهای اجتماعی و پیشگیری از انزوا، رعایت توصیههای
تغذیهای و داشتن رژیم غذایی مناسب را شامل میشود؛ که در این میان مسئله تغذیه از
اهمیتی خاص برخوردار است
.
توصیههای تغذیهای:
ترکیبات موجود در سویا و مکملهای آن مشابه هورمون استروژن عمل کرده و میتوانند به کاهش عوارض یائسگی خصوصاً پوکی استخوان و بیماریهای قلبی کمک کنند. بر خلاف داروهای هورمونی چنانچه سویا و مکملهای آن به درستی مصرف شوند، خطرات هورمون درمانی را به همراه نخواهند داشت. سویا دارای مواد مغذی با ارزشی مانند پروتئین است. هنگامی که سویا به همراه برنج مصرف میشود، پروتئین آن با پروتئین فراوردههای حیوانی برابری میکند.
به دلیل افزایش نیاز به کلسیم در این دوران مصرف کافی شیر ولبنیات در رژیم غذایی روزانه توصیه میشود.
ویتامین دی برای جذب کلسیم ضروری است.
این ویتامین از طریق منابع غذایی و هم از طریق تابش نور خورشید به پوست ساخته میشود.
چنانچه فردی روزانه حدود۲۰ دقیقه در معرض تابش نور مستقیم خورشید قرار بگیرد، جهت
تولید ویتامین کفایت میکند
.
ورزش منظم یکی از عوامل مهم برای افزایش جذب کلسیم و افزایش تراکم استخوانها است.
نوشابههای گازدار (حتی انواع رژیمی) از جذب کلسیم غذا جلوگیری میکنند. پس بهتر است تا حد امکان از نوشابههای گازدار محدود شوند.
استعمال دخانیات و مصرف الکل برای همه افراد، درهرسنی و هر شرایطی ضرر دارد. از جمله عوارض استفاده از این مواد، تشدید پوکی استخوان است؛ بنابراین بایستی ازمصرف آنها خودداری گردد.
غذاهای دریایی سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند که میتوانند به سلامتی قلب و عروق کمک کنند. مصرف ماهی حداقل ۲ بار در هفته میتواند بسیار سودمند باشد.
گیاهان مفید ذکر شده دیگر
شبدر فرمز، یونجه، ریشهٔ شیرین بیان، رازیانه، رازک و سویا.
آلوپسی یک اصطلاح کلی برای ریزش مو است. آلوپسی آره آتا یک علت خاص و شایع ریزش مو است که می تواند در هر سنی رخ دهد. این بیماری معمولا باعث ایجاد تکه های گرد و کوچکی از کچلی سر می شود، اگرچه موها در جاهای دیگر مانند ریش، ابرو، مژه، بدن و اندام ها هم می تواند مبتلا شود. گاهی اوقات آلوپسی آره آتا کل پوست سر را مبتلا می کند که به آن آلوپسی توتالیس می کند و یا حتی کل بدن درگیر می شود که به آلوپسی یونیورسالیس موسوم است. پیش بینی میزان ریزش مو امکان پذیر نیست. عمدتا رشد مجدد موها در آلوپسی آره آ۰ای معمولی طی چند ماه و یا چند سال اتفاق می افتد ولی قطعی نیست. گاهی موها به رنگ سفید رشد مجدد می کنند لااقل در وهله اول. در آلوپسی توتالیس و آلوپسی یونیورسالیس احتمال رشد مجدد همه ی موها کمتر است.
علت آلوپسی آره آتا چیست؟
ریشه های مو (فولیکول ها ) توسط سیستم ایمنی فرد به عنوان خودی شناخته نمی شوند بلکه به عنوان غیر خودی شناسایی شده و نسبت به آن واکنش نشان داده می شود ( خود ایمنی ) و در نببتیجه موها از دست می روند. چرایی این اتفاق به درستی مشخص نشده است و اینکه چرا فقط مناطقی محدود درگیر می شود و البته چرا موها دوباره رویش مجدد می کنند، معلوم نیست.
بیماران دچار آلوپسی آره آتا نسبت به افراد دیگر به احتمال بیشتری دچار بیماری های خودایمنی مانند بیماری های تیروئید، دیابت و ویتیلیگو ( لک و پیس ) می شوند، اگرچه این خطر ابتلا باز هم خیلی زیاد نیست. پزشکتان ممکن است آزمایشاتی خونی را به هدف جستجوی آنتی بادی هایی که احتمال زیاد ابتلا به مشکلات تیروئید با کم خونی پرنیشس را مطرح می کند، درخواست کند.
ابتلا به آلوپسی آره آتا هیچ ارتباطی به وضعیت رژیم غذایی و کمبود ویتامین ها ندارد.
آیا آلوپسی آره آتا ارثی است ؟
استعداد ژنتیکی برای آلوپسی آره اتا مطرح می باشد و اعضای نزدیک خانواده ممکن است مبتلا شده یا شده باشند. مشکلات تیروئید یا دیابت هم شایعتر است.
علائم بیماری چیست؟
ممکن است احساس سوزن سوزن شدن در سر وجود داشته باشد. این بیماری می تواند برای بیمار وضعیتی بسیار ناراحت کننده ایجاد کند بخصوص اگر منطقه طاس شده را نتوان با مدل دادن به مو پوشاند.
آلوپسی آره آتا چه شکلی ست ؟
به طور معمول این بیماری به صورت یک یا چند لکه طاس با سطح صاف بدون هیچ التهاب و پوسته ای بر روی سر شروع می شود. این بیماری منجر به تاثیر بر روی رنگدانه مو می شود بنابر این ممکن است برخی موهای به جا مانده در منطقه طاس شده بخصوص در افراد مسن سفید گردند. گاهی اوقات مناطق ریزش مو به جای اینکه به صورت لکه هایی واضح باشد به شکل پراکنده است. موهای کوتاه مخروطی شکلی که به نام موهای علامت تعجب مشهورند در لبه لکه های طاس شده دیده می شوند، از مشخصه های این بیماری هستند. معمولا رشد مجدد موها از مرکز لکه طاس شده با رویش موهای نازک سفیدی شروع می شود که در طول زمان ضخیم شده و رنگ خود را باز می یابند. برخی افراد به همراه آلوپسی آره آتا بر روی ناخن های خود فرورفتگی های کوچکی شبیه فرورفتگی های سطح انگشتانه را پیدا می کنند.
آیا آلوپسی آره آتا درمان پذیر است؟
خیر، آلوپسی آره آتا قابل درمان نیست. اگر ریزش مو به صورت لکه لکه باشد احتمال زیادی دارد (۶۰ تا ۸۰ %) بدون هیچ درمانی در مدت یک سال موها رشد مجدد کامل داشته باشند. با این حال ممکن است دوره های دیگری از ریزش مو در آینده برای فرد تکرار گردد. در صورتی که از همان ابتدا ریزش موی بسیار گسترده ای برای بیمار آغاز گردد، احتمال رشد مجدد موها ممکن است زیاد نباشد. در بیماران مبتلا به سندرم داون و آنهایی که اگزمای شدید دارند هم شانس رشد مجدد موها خوب نیست.