پرکاری تیروئید

تیروئید، غده‌ی است که در قسمت مرکز و طرفین گردن قرار دارد. این غده کنترل سرعت قلب شما را بر عهده دارد. همچنین کمک میکند تا به سرعت کالری ها را بسوزانید. در واقع تنظیم متابولیسم بدن از کار های اصلی غده‌ی تیروئید است. تنفس، سیستم عصبی، وزن دمای بدن، از جمله کار های دیگری است که این غده‌ی ارزشمند انجام می‌دهد.

اگر به اطرافیان خود نگاه کنید شاید کسی را با این بیماری بیابید که این موضوع گواهی از شیوع بالای پرکاری تیروئید می‌دهد. درواقع پرکاری تیروئید مشکلی است که تمام گروه‌های سنی را می‌تواند درگیر کند..

اگر تیروئید بیش از حد فعال باشد و مقدار زیادی هورمون تیروکسین تولید کند، پرکاری تیروئید رخ داده است. این مورد می‌تواند به طور قابل توجهی سوخت و ساز بدن شما را افزایش داده و مشکلات زیادی را ایجاد کند.

هنگامی که تیروئید، بیش از حد فعال است، می‌تواند مشکلات جدی مانند عصبانیت، اضطراب، ضربان قلب سریع، لرزش دست و عرق بیش از حد را ایجاد کند. پرکاری تیروئید تعدادی علت دارد و عوارض… اما خوشبختانه راههای درمانی کمی ندارد و قابل درمان است.

علل بیماری

همانطور که در بالا گفته شد، پرکاری تیروئید علل زیادی دارد اما شایع ترین علت آن، بیماری گریوز است. این بیماری یک نوع بیماری سیستم ایمنی است که سبب تولید بیشتر غده‌ی تیروئید می‌شود. این بیماری در زنان شیوع بیشتری نسبت به مردان دارد؛ اما از دیگر علل پرکاری تیروئید میتوان موارد زیر را نام برد:

•           وجود بیش از حد عنصر یُد

•           تیروئیدیت یا التهاب تیروئید

•           تومور های تخمدان و بیضه ‌ها

•           تومور های خوشخیم هیپوفیز یا تیروئید

•           مقدار زیاد تترایدوتیرونین از سوی مکمل یا دارو

شایان ذکر است با دانستن علائم این بیماری، میتوان به سرعت وارد عمل شد و پرکاری تیروئید را کنترل و درمان کرد.

علائم پرکاری تیروئید

فعالیت بیش از حد غده‌ی تیروئید، می‌تواند متابولیسم یا سوخت و ساز بدن را بر هم بزند. باعث کاهش وزن و بد‌خوابی یا بی‌خوابی شود. همچنین پرکاری تیروئید سبب لرزش دست و افزایش سرعت ضربان قلب می‌شود. قاعدگی نامنظم در زنان مبتلا و همچنین حرکات مکرر روده، از جمله علائم شایع زنانه پرکاری تیروئید است. 10 مورد از دیگر علائم پرکاری تیروئید عبارتند از:

            افزایش اشتها

            عصبی بودن

            ناتوانی در تمرکز

            احساس ضعف

            ضربان قلب نامنظم

            اختلال در خواب

            خارش بدن

            ریزش مو

            تهوع و استفراغ

            خشکی پوست

از آنجا که پرکاری تیروئید سبب افزایش متابولیسم بدن می‌شود، تعریق بیش از حد به دلیل حرارت بالای بدن از علائم خسته کننده این بیماری است. همچنین علامتی با عنوان کاهش وزن تقریبا تمام بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید را در بر گرفته است. این علامت هم به دلیل سوختن انرژی و چربی ها در اثر متابولیسم بالا است.

بعضی از افراد ممکن است گواتر را تجربه کنند. در این حالت جلوی گردن محل تیروئید» متورم می‌شود.

نحوه تشخیص پرکاری تیروئید

تشخیص پرکاری تیروئید، بر اساس نگاه به علائم، آزمایشات خون، معاینات فیزیکی و اندازه گیری سطح هورمون تحریک کننده تیروئید انجام می‌شود. برای تشخیص اینکه آیا غده بیش از حد فعال است، پزشک شما می‌تواند یک سونوگرافی یا آزمایش شیمی درمانی انجام دهد.

همچنین پزشک شما می‌تواند تست کلسترول را انجام دهد؛ زیرا کلسترول پایین می‌تواند نشانه ای از متابولیسم بالا باشد که بدن شما به سرعت کلسترول را سوزانده است.

سطح تری گلیسرید شما نیز ممکن است آزمایش شود. مثل کلسترول کم، تری گلیسیرید پایین می تواند نشانه ای از میزان متابولیسم بالا باشد.

عوامل افزایش دهنده خطر

طی تحقیقات انجام شده، خطر ابتلا به تیروئید در کسانی که از لحاظ سابقه خانوادگی دارای پرکاری تیروئید هستند، بیشتر است.

پیشگیری از پرکاری تیروئید

از آنجا که بیش از 20 درصد زنان در طول زندگی خود، دچار پرکاری تیروئید می‌شوند، پیشگیری از این بیماری اهمیت زیادی پیدا کرده است. در واقع راههای پیشگیری از پرکاری تیروئید، شباهت زیادی به راههای پیشگیری سایر مشکلات تیروئیدی دارد. از این رو موارد زیر بهترین راههای پیشگیری از پرکاری تیروئید هستند:

رژیم غذایی متعادل:

این عامل یکی از اصلی ترین عوامل در پیشگیری از پرکاری تیروئید است. در واقع داشتن رژیم غذایی متعادل روده ها را سالم نگه می‌دارد. به نقل از دکتر گوپتا:

هفتاد درصد از سیستم خود ایمنی بدن در روده ها قرار دارند و اگر مخاط روده متورم یا ملتهب شود، شروع پاسخ ایمنی را تجربه خواهید کرد. بر اساس تحقیقات، این امر در ابتلا به بیماری های تیروئیدی نقش زیادی دارد.

احتیاط درباره غذاهای خاص:

به طور طبیعی شما باید از غذاهای حاوی چربی، شکر و مواد نگه دارند و رنگ های خوراکی پرهیز کنید. این غذاها می‌توانند موجب التهابات روده ای و روشن کردن ناگهانی سیستم خود ایمنی در روده ها شوند.

استفاده از سبزی ها و گیاهانی مانند: گلم کلم، کلم، کلم بروکلی و شاهی، میتواند کلید رمزگشایی درب پیشگیری از پرکاری تیروئید باشد. در واقع سبزی ها برای تمام بیماری ها و بدن مفید هستند.

مصرف مکمل ها زیر نظر پزشک:

مکمل هایی که بعضی عناصر مانند ید را در بدن افزایش می‌دهند، اگر درست مصرف نشوند میتوانند باعث بیماری هایی نظیر پرکاری تیروئید شوند. همچنین کمبود ید، میتواند موجب بیماری مانند کم کاری تیروئید نیز شود. پس باید در مصرف این مکمل ها دقت کرد و با پزشک خود مشورت.

درمان پرکاری تیروئید چگونه است؟

۱. درمان‌های دارویی

داروهای ضد تیروئیدی موجب جلوگیری از ترشح زیاد هورمون‌های غده‌ی تیروئید می‌شوند متی مازول این دارو از درمان‌های شایع پرکاری تیروئید محسوب می‌شود.

۲. درمان با یُد رادیواکتیو

براساس گزارش انجمن تیروئید آمریکا، ید رادیواکتیو برای درمان بیش از ۷۰ درصد بزرگ‌سالان مبتلا به پرکاری تیروئید استفاده می‌شود. این درمان، سلول‌هایی را که هورمون تولید می‌کنند، از بین می‌برد. عوارض جانبی شایع درمان با ید رادیواکتیو عبارتند از: خشکی دهان، خشکی چشم، گلودرد و اختلال حس چشایی. ممکن است مدت کوتاهی پس از درمان با ید رادیواکتیو، رعایت برخی موارد احتیاطی ضروری باشد. چرا که ممکن است اشعه به نواحی دیگر بدن نفوذ کرده باشد.

۳. عمل جراحی

ممکن است بخشی یا تمام غده‌ی تیروئید فرد با عمل جراحی برداشته شود. همچنین پس از جراحی، به بیمار مکمل‌های تیروئیدی داده می‌شود تا از کم‌کاری تیروئید جلوگیری شود. کم‌کاری تیروئید در حالتی اتفاق می‌افتد که غیرفعال بودن تیروئید موجب می‌شود هورمون‌های کمی ترشح شوند. همچنین بعضی از داروها مانند پروپرانولول می‌توانند ضربان سریع قلب، تعرق، اضطراب و فشارخون بالا را کنترل کنند. در اکثر موارد، این درمان به‌خوبی عمل می‌کند.